หากย้อนไปช่วงปลายปีที่แล้ว ผู้ส่งออกข้าวไทยออกโรงเตือน และส่งเสียงสะท้อนไปยังรัฐบาลถึงจุดอ่อนอุตสาหกรรมส่งออกข้าว ซึ่งไทยยังติดกับดัก ‘กฎหมายวิจัยพัฒนา’ พันธุ์ข้าวต่างประเทศ เพราะอีกไม่นานเวียดนามอาจเบียดแซงเพราะพัฒนาสายพันธุ์หลากหลาย กระจายความเสี่ยงราคาได้ดีกว่า
ล่าสุดผู้ส่งออกข้าวไทยเผยว่า ขณะนี้เวียดนามเบียดแซงไทยเป็นที่เรียบร้อย ผงาดขึ้นเป็นผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่อันดับ 2 ของโลกรองจากอินเดีย และยังชี้อีกว่าปีนี้ไทยเป็นชาติเดียวที่ส่งออกข้าวตกต่ำมากที่สุดในกลุ่ม 5 ประเทศส่งออกข้าวรายใหญ่ของโลก
รายงานข่าวระบุว่า ครึ่งปีแรกของปี 2568 พบว่า 5 ประเทศส่งออกข้าวมากที่สุดในโลก ได้แก่
- อินเดีย จำนวน 11.68 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 36.5%
- เวียดนาม 4.72 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 3.6%
- ไทย จำนวน 3.73 ล้านตัน ลดลง 27.3%
- ปากีสถาน จำนวน 2.76 ล้านตัน ลดลง 20.2%
- สหรัฐอเมริกา จำนวน 1.40 ล้านตัน ลดลง 23.5%
ทั้งนี้ จากอันดับส่งออกดังกล่าวส่งผลให้ประเทศไทยสูญเสียอันดับการส่งออกข้าวจากอันดับ 2 ของโลกให้กับประเทศเวียดนาม
ขณะที่ประเทศผู้นำเข้าข้าวไทย 5 อันดับแรก ได้แก่ อิรัก 582,703 ตัน คิดเป็น 15.6% ของปริมาณการส่งออกข้าวทั้งหมด ตามด้วย สหรัฐอเมริกา 430,603 ตัน หรือ 7.4% ของปริมาณการส่งออกข้าวทั้งหมด แอฟริกา 359,031 ตัน หรือ 2.5% ของปริมาณการส่งออกทั้งหมด จีน 332,183 ตัน และเซเนกัล 165,294 ตัน
เจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวว่า มูลค่าการส่งออกข้าวไทยในช่วง 6 เดือนแรกของปีนี้ ประเมินไว้ที่ 75,570 ล้านบาท ลดลง 36.4% จากช่วงเดียวกันของปีก่อน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง:
- ชวนวิเคราะห์ เหตุใดสินค้าจีนทะลัก ส่งออกเริ่มหมดแรง แบกเศรษฐกิจไทยไม่ไหว แม้แต่ ‘ข้าวไทย’ ยังเสี่ยงพ่ายแพ้ให้กับคู่แข่งเวียดนามและอินเดีย
- เกิดอะไรขึ้นกับโครงสร้างประชากรไทย เมื่อคุณภาพชีวิตหาย ผู้สูงวัยล้น มีรายได้แค่ 6,975 บาท/เดือน ต่ำกว่าเส้นความยากจน
โดยคาดการณ์ว่าในเดือนกรกฎาคม ไทยจะส่งออกข้าวได้มากกว่า 600,000 ตัน เนื่องจากหลายประเทศ เช่น อิรัก จีน ญี่ปุ่น และบางประเทศในแอฟริกา เพิ่มปริมาณการสั่งซื้อข้าว แต่อาจเป็นเพราะราคาข้าวที่ลดลงด้วย
เทียบข้าวไทยกับเวียดนาม หลังเจอภาษีสหรัฐฯ
อย่างไรก็ตาม ราคาข้าวจะยังคงปรับตัวลงอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากอุปทานที่เพิ่มขึ้นของประเทศผู้ผลิตข้าวและความต้องการที่ลดลง ส่งผลให้ผู้ส่งออกข้าวต้องตัดราคาแข่งขันกัน
ปัจจุบันเวียดนามมีการพัฒนาสายพันธุ์หลากหลาย และกระจายความเสี่ยงราคาข้าวได้ดีกว่า หากเทียบคู่แข่งในภูมิภาคหลักของไทย เช่น เวียดนาม สามารถทำราคาได้ต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งไทยเจออัตราภาษี 19% ขณะที่เวียดนามเจอภาษี 20% ถือว่าราคาใกล้เคียง
ทั้งนี้ ราคาข้าวเวียดนามยังคงถูกกว่า เพราะต้นทุนการผลิตต่อไร่ต่ำกว่า เกษตรกรปลูกพืชหลากหลายสายพันธุ์ และสามารถเก็บเกี่ยวได้หลายรอบ
ด้านโด ฮา นัม ประธานสมาคมอาหารเวียดนาม (VFA) ยอมรับ แม้ว่าช่องว่างระหว่างเวียดนามและไทยยังคงไม่ทิ้งห่างมากนัก แต่การก้าวขึ้นมาเป็นอันดับ 2 ก็สะท้อนให้เห็นถึงความสามารถในการแข่งขันของข้าวเวียดนาม ที่นับวันเติบโตอย่างต่อเนื่อง
นัมตั้งข้อสังเกตว่า แม้ว่าตลาดข้าวโลกจะประสบกับภาวะราคาตกต่ำและผู้ส่งออกหลายรายกำลังสูญเสียอันดับ แต่ข้าวเวียดนามยังคงเป็นที่ต้องการในตลาดสำคัญ เช่น ฟิลิปปินส์ แอฟริกา และจีน
นอกจากนี้ จากสถิติชี้ให้เห็นว่าราคาส่งออกของเวียดนามในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมาเฉลี่ยอยู่ที่ 517 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน ซึ่งสูงกว่าราคาเฉลี่ยของประเทศผู้ส่งออกรายใหญ่อื่นๆ ที่ประมาณ 400 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน
ภาพ: A stockphoto, Angelo Cavalli / Getty Images
อ้างอิง:
- https://en.vietnamplus.vn/vietnam-overtakes-thailand-to-become-worlds-second-largest-rice-exporter-post323981.vnp
- https://world.thaipbs.or.th/detail/thailand-loses-worlds-2nd-largest-rice-exporter-ranking-to-vietnam-/58443?fbclid=IwQ0xDSwL-XShleHRuA2FlbQIxMQABHt-YZfdl-EGSELTTVRMbeXB2LSIrkjTBuifVUOKp5p2VAbV1qd6Kpn0Z0CQv_aem_rasYXn32wfPWwntbFEp3ag
